بررسی انعکاس سازه رهبری و مسوولیت پذیری در آینه کتاب‌های درسی

کاظمی, معصومه; رنجدوست, شهرام; مجلل چوبقلو, محمدعلی

doi:10.22098/ael.2022.11997.1204

بررسی انعکاس سازه رهبری و مسوولیت پذیری در آینه کتاب‌های درسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تخصصی برنامه ریزی درسی،واحد مرند،دانشگاه آزاد اسلامی،مرند،ایران.

² گروه برنامه ریزی درسی،واحد مرند،دانشگاه آزاد اسلامی،مرند، ایران

³ گروه علوم تربیتی،واحد بناب،دانشگاه آزاد اسلامی،بناب، ایران.

10.22098/ael.2022.11997.1204

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان انعکاس مفاهیم رهبری و مسوولیت پذیری در کتب دوره ابتدایی است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری «آنتروپی شانون» است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب‌های دوره ابتدایی است، نمونه آماری این پژوهش، شامل کتاب‌های بخوانیم شش پایه دوره ابتدایی در سال 1399- 1400 است. ابزار پژوهش چک لیست و فیش برداری بود. واحد تحلیل محتوا در این پژوهش، کلیه متن کتاب‌ها، فعالیت‌ها، تصاویر و پرسش‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم (مفهوم آنها) درباره هر یک از مؤلفه‌هایرهبری و مسئولیت‌پذیری می‌باشد؛ بیان شده است. سپس کتاب‌های بخوانیم دوره ابتدایی به طور عمیق و هدف‌دار مطالعه شد و جملاتی که در برگیرنده‌ی مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌های و یا دارای مفهومی شبیه به آنها بود، ثبت گردید. پس از گردآوری نمونه‌های آماری به خلاصه کردن، کدبندی و دسته‌بندی آنها مبادرت شده و در نهایت مورد پردازش قرار گرفتند. در این فرآیند، جداول توزیع فراوانی به ازای هر کتاب تنظیم و واحدهای محتوا مورد شمارش و تحلیل با روش آنتروپی شانون انجام گرفت. نتایج تحلیل محتوا نشان داد در کتاب‌های بخوانیم پس از تفسیر داده‌ها بر اساس ضریب اهمیت بدست آمده؛ در محتوای کتاب‌های درسی بخوانیم دوره ابتدایی بعد اخلاقی- فرهنگی با ضریب اهمیت (206/0) در رتبه اول، بعدهای اجتماعی- سیاسی و محیط زیست (201/0) در رتبه دوم و بعد قانونی با ضریب اهمیت (195/0) کم‌ترین اولویت را در بین سایر ابعاد مسئولیت‌پذیری به خود اختصاص داده‌ است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ضریب اهمیت ابعاد رهبری و مسئولیت‌پذیری در کتاب‌های درسی یکسان نیستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the reflection of the structure of leadership and responsibility in the mirror of textbooks

نویسندگان [English]

Masoumeh Kazemi ¹
Shahram Ranjdoost ²
Mohammadali Mojalal Chobaghloo ³

¹ PhD student in Curriculum Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.

² Curriculum Planning Department, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.

³ Department of Educational Sciences, Bonab Branch, Islamic Azad University, Bonab, Iran.

چکیده [English]

The purpose of the present study is to investigate the extent to which the concepts of leadership and responsibility are reflected in primary school textbooks. The current research is descriptive and content analysis type using "Shannon Entropy". The statistical population includes all the books of the elementary school, the statistical sample of this research includes the books we read in the six grades of the elementary school in the year 2008-2019. The research tool was checklist and questionnaire. Then, the books to be read in the elementary school were studied deeply and purposefully, and the sentences containing the components and sub-components or having a concept similar to them were recorded. After collecting statistical samples, they were summarized, coded and categorized and finally processed. In this process, abundance distribution tables for each set of books and content units were counted and analyzed with Shannon's entropy method. The results of the content analysis showed that in the books to be read, after interpreting the data based on the obtained importance coefficient; In the content of the textbooks, let's read the moral-cultural dimension with the importance coefficient (0.206) in the first place, social-political and environmental dimensions (0.201) in the second place and the legal dimension with the importance coefficient (0.195). ) has assigned the lowest priority among other dimensions of responsibility. Therefore, it can be concluded that the coefficient of importance of the dimensions of leadership and responsibility in textbooks are not the same.

کلیدواژه‌ها [English]